Làng nghề thúng chai Phú Mỹ phát triển từ nghề đi biển của người dân Phú Yên. Những chiếc thuyền thúng được các nghệ nhân làng nghề truyền thống Phú Yên sản xuất công phu, chất lượng cao đã giúp làng đan thúng Phú Yên vươn xa không chỉ đến mọi miền đất nước mà còn vươn ra quốc tế. Tìm hiểu nghề đan thúng của ngư dân Phú Mỹ cùng Quyzo nhé!

Giới thiệu về làng nghề thúng chai Phú Mỹ

Là một tỉnh duyên hải Nam Trung Bộ, Phú Yên có bờ biển dài, người dân nơi đây rất đam mê chèo thuyền và đánh bắt hải sản trên biển. Làng nghề Thúng Chai Phú Mỹ cũng ra đời từ đó, được truyền qua nhiều thế hệ mà vẫn giữ được phương pháp chế biến tinh xảo. Cộng đồng nghệ nhân này làm những chiếc thúng, người bạn đồng hành thân thiết của mỗi ngư dân khi ra khơi. Đây là nghề tạo việc làm, đồng thời mang lại cuộc sống cho người dân Phú Yên. Nếu có dịp đến Phú Yên, bạn đừng quên ghé qua thị trấn thủ công độc đáo này.

Người ta dùng thúng để thu thập hải sản dọc bờ biển như lặn ngao, câu mực, lưới kéo… để tạo nên những bữa ăn Phú Yên tinh tế cho bạn thưởng thức. Chúng cũng được sử dụng trong các cuộc thi chèo thuyền và lễ hội câu cá hàng năm như một hình thức cạnh tranh.

Những thúng chai không chỉ phục vụ ngư dân trong tỉnh mà còn phục vụ cả thị trường nội địa và các vùng ven biển lân cận từ Quảng Ngãi đến Tiền Giang. Chất lượng tuyệt vời với giá cả hợp lý; mức tiêu thụ sản phẩm cao; đôi khi không đủ sản phẩm để đáp ứng thị trường. Với tốc độ phát triển nhanh chóng như vậy, giỏ Phú Mỹ đã được vận chuyển đến các quốc gia trên toàn cầu, trong đó có Thụy Sĩ, Thái Lan và các quốc gia khác.

Làng nghề thúng chai Phú Mỹ có từ bao giờ

Làng nghề thúng chai Phú Mỹ là một trong những làng nghề truyền thống của Việt Nam, nổi tiếng với nghề thúng và các sản phẩm thủ công dệt từ nguyên liệu tự nhiên như tre, mây, cói. Từ thế kỷ trước, người dân địa phương đã dạy và bảo tồn nghề buôn bán độc đáo này. Làm thuyền thúng và dệt vải từ nguyên liệu tự nhiên không chỉ là một phần trong cuộc sống hàng ngày của người dân mà còn là nguồn thu nhập chính của họ.

Nghề dệt, đóng thuyền thúng ở Làng nghề thúng Phú Mỹ không chỉ duy trì nét văn hóa dân gian Việt Nam mà còn đóng góp đáng kể cho nền kinh tế địa phương và quốc gia. Hàng hóa của làng thủ công này được nhiều người đánh giá cao về chất lượng và tuổi thọ, đồng thời thể hiện vẻ đẹp có một không hai của nghệ thuật truyền thống Việt Nam.

Hiện vẫn còn hơn 100 gia đình lao động gắn bó với nghề đan giỏ, chai lọ cổ xưa ở Phú Mỹ, tỉnh Phú Yên. Kỹ năng này đã được lưu truyền qua nhiều thế hệ nhưng vẫn giữ được chất lượng của sự khéo léo và tỉ mỉ. Nhờ đó, cộng đồng nghệ nhân này được lưu truyền và phát triển cho đến ngày nay.

Kỹ thuật đan thúng của Làng nghề thúng chai Phú Mỹ

Lựa chọn những thanh tre chắc chắn

Giỏ Phú Mỹ được làm từ tre mập thu hoạch trên sông Nhân Mỹ, tỉnh Phú Yên. Loại tre này có khả năng chống nước đặc biệt, có độ dẻo cao và không bị giòn khi khô. Đan cho phép bạn tạo ra những chiếc thuyền truyền thống chất lượng cao cho ngư dân.

Bởi vì có nhiều công đoạn liên quan đến việc tạo ra một sản phẩm hoàn chỉnh nên nghề này đòi hỏi sự cộng tác của nhiều cá nhân. Do đó, nhiều người trong cùng một ngành nghề phụ trách nhiều công đoạn nhỏ khác nhau, chẳng hạn như thợ lặn, máy mài nói, thợ dệt, thợ hàn vành, thợ tra dầu, v.v.

Đan thúng đòi hỏi phải có kỹ thuật cao

Phương pháp đan rổ chai Phú Mỹ độc đáo và phức tạp, được thực hiện bởi những người thợ giàu kinh nghiệm. Trước hết, tre cắt phải là tre già béo từ 60% trở lên, cắt theo mép rồi phơi khô. Những chiếc kim sau đó được mài sắc một cách có phương pháp trước khi được chuyển đến máy dệt kim, cắt tỉa và sấy khô. Bước tiếp theo là bón phân bò, tiếp theo là bón dầu yến mạch.

Điểm độc đáo là phân bò thường được dùng lấp đầy từng khoảng trống để các giỏ không bị rò rỉ. Người ta làm những chiếc giỏ bằng phương pháp đào hầm bằng đất, tức là đào một đường hầm dưới lòng đất để tạo khuôn, sau đó nhét những chiếc giỏ đã dệt vào trong đường hầm bằng đất và bắt đầu tạo những vòng giỏ tròn đều, cân đối và đẹp mắt. Nhờ những quy trình chính xác này, thúng Phú Yên nhẹ và cân bằng, được ngư dân trên toàn thế giới tin tưởng và sử dụng.

Đan thúng để ra biển một cách an toàn

Thiết kế hình tròn của giỏ chai Phú Mỹ giúp không bị lật khi đi biển và dễ dàng xoay trong những tình huống chật hẹp. Ngoài ra, giỏ tre bị hư hỏng có thể trát vá, tuy nhiên giỏ nhựa đã bị va đập hư hỏng thì không thể tái sử dụng được.

Đan thuyền thúng là một nghề đòi hỏi người thợ phải khéo léo ở mọi công đoạn, cẩn thận đến từng chi tiết, có kinh nghiệm và tay nghề xuất sắc. Theo những người thợ thuyền cao tuổi trong làng, đan thúng cũng phải có tâm, không được làm việc gì cẩu thả và không bao giờ được thiếu trung thực với người tiêu dùng. Đó là thợ dệt thuyền thúng của Phú Mỹ.

Làng nghề thúng chai Phú Mỹ vươn mình thẳng ra khơi

Mỗi giỏ chai Phú Mỹ cung cấp trên thị trường hiện có giá từ 1.200.000 đến 2.600.000 đồng. Tùy theo kích thước giỏ, số lượng nan tre, số lượng đặt hàng mà giá mỗi chiếc có thể lên tới 4.000.000 đồng.

Có nhiều cơ sở khác sản xuất giỏ và chai nhưng Phú nổi bật hơn. Khách hàng tin tưởng làng tôi ở tỉnh Phú Yên vì trách nhiệm của người lao động và uy tín đối với hàng hóa của mình. Giỏ được kiểm tra tỉ mỉ trước khi bán ra thị trường hoặc gửi ra nước ngoài. Nếu phát hiện ra một sai sót nhỏ, người thợ phải đổi chiếc giỏ khác cho khách hoặc dệt một chiếc giỏ hoàn toàn mới.

Chính vì danh tiếng này mà chai Phú Mỹ đi khắp cả nước, đầu tiên là thị trường miền Bắc, sau đó là miền Tây, châu Á, châu Âu. Năm 2011, 125 giỏ chai của làng thủ công Phú Mỹ đã được bán sang thị trường Thái Lan, nối bước các doanh nghiệp lớn khác ở TP.HCM. 200 chiếc thuyền thúng đã được chuyển đến Thụy Sĩ vào năm 2012. Thái Lan tiếp tục mua số lượng đáng kể, tổng cộng 1.250 chiếc, tính đến cuối năm 2015. Thụy Sĩ tiếp tục mua 1.400 chiếc thuyền thúng vào đầu năm 2016. Các quốc gia Đông Nam Á và Tây Âu đã mua hàng trăm chiếc thúng Phú Mỹ thuyền trong năm 2017 và những tháng đầu năm 2018.

Nghề đan giỏ chai của Phú Mỹ ngày càng phát triển và trở thành nguồn kiếm tiền cho ngư dân địa phương. Người dân hiện không có đủ nguồn lực để đầu tư vào công nghệ hiện đại nhằm đơn giản hóa quy trình sản xuất nhanh hơn nên phải tiếp tục sản xuất thủ công. Kết quả là việc xây dựng một chiếc giỏ mất nhiều thời gian, không thể đáp ứng được những yêu cầu lớn.